ข้าวเหนียวแกงไก่

การแต่งงานของคนตรังในอดีตมักจัดเป็นงานใหญ่ โดยนิยมจัดที่บ้านฝ่ายเจ้าสาว ซึ่งปัจจุบันก็ยังคงพบเห็นอยู่บ้าง แม้ว่าโรงแรมและภัตตาคารจะกลายมาเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ช่วยลดภาระของเจ้าภาพได้ เพราะการจัดงานที่บ้านต้องอาศัยแรงงานญาติพี่น้องและเพื่อนบ้านเป็นจำนวนมากในการเตรียมงาน ชาวตรังมีธรรมเนียมในการเชื้อเชิญญาติสนิทและเพื่อนบ้านให้มาร่วมช่วยงานแต่งด้วยการเลี้ยงข้าวเหนียวแกงไก่ที่บ้าน ซึ่งเป็นสัญญาณบอกกลาย ๆ ว่า บ้านนี้กำลังจะมีงานแต่งเกิดขึ้นหนึ่งวันก่อนถึงฤกษ์แต่งงาน เรียกว่า "วันสุกดิบ" ชาวตรังไม่ว่าจะเป็นชาวไทย ชาวจีน หรือชาวมุสลิม ต่างมี ธรรมเนียม "กินเหนียว" คือ การเลี้ยงข้าวเหนียวแกงไก่แก่แขกที่มาช่วยเตรียมงานและร่วมแสดงความยินดี โดยเมนูหลักมักเป็นข้าวเหนียวมูนราดด้วยแกงไก่ และเสริมด้วยขนมหวานต่าง ๆ บางแห่งอาจมีข้าวเหนียวกวนหรือข้าวเหนียวแก้ว ปั้นเป็นก้อนเล็ก ๆ แล้วห่อด้วยกระดาษแก้วสีสันสดใสไว้ต้อนรับแขกและเจ้าบ่าว ประเพณีกินเหนียวนี้ยังเป็นที่มาของสำนวน "เมื่อไหร่จะกินเหนียว" ซึ่งในอดีตมักใช้ถามคู่รักที่หมั้นหมายกันแล้ว ว่าใกล้ถึงวันแต่งงานหรือยัง สำหรับข้าวเหนียวแกงไก่ที่ใช้ในประเพณีนี้ เป็นข้าวเหนียวมูนกับกะทิสดที่มีรสเค็มหวานมันพอดี รู้จักกันในชื่อ "เหนียวหลบ" นิยมรับประทานคู่กับแกงกะทิไก่ โดยแกงไก่นั้นจะใช้หัวกะทิคั้นจากมะพร้าวขูดขาวโดยไม่ผสมน้ำ และเลือกใช้เนื้ออกไก่ไม่ติดหนังเพื่อให้ง่ายต่อการรับประทาน

ลักษณะของข้าวเหนียวแกงไก่
แกงไก่เป็นแกงที่มีน้ำขลุกขลิก น้ำแกงสีเหลืองอมส้ม ข้นเล็กน้อย ไม่มีมันลอย เนื้อไก่ใช้ส่วนอก นั่นเป็นชิ้นบางพอคำ เนื้อสัมผัสนุ่ม แกงมีรสชาติเค็มเล็กน้อย ตามด้วยหวานจากกะทิ ไม่เผ็ด ส่วนข้าว เหนียวมูนลักษณะเมื่อมองด้วยตาเปล่าเป็นเม็ดวาวใส ไม่แฉะ ข้าวเหนียวรสเค็มเล็กน้อยตามด้วยหวานและมัน

วิธีการรับประทาน
ในอดีตการจะกินข้าวเหนียวแกงไก่ ต้องมีงานแต่งงานเท่านั้นจึงจะมีโอกาสได้กิน เพราะเป็นเมนูที่ไม่ได้ทำกินกันในชีวิตประจำวัน แต่พอถึงยุคปัจจุบันประเพณีกินเหนียวเริ่มเลือนหายไปจากงานแต่ง เนื่องจากรูปแบบงานแต่งเปลี่ยนไปจากอดีต การแต่งงานมักจัดกันในโรงแรมหรือภัตตาคาร ซึ่งก็มีบ้างที่จัดกันที่บ้าน ข้าวเหนียวแกงไก่จึงค่อย ๆ หายไป แต่หากมีการจัดที่บ้านก็ยังมีให้ได้รับประทานกัน โดยคนทำส่วนใหญ่จะเป็นคุณป้าหรือคุณยายที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ โดยวิธีการรับประทานข้าวเหนียวแกงไก่เพียงตักข้าวเหนียวใส่จานแล้วราดด้วยแกงไก่ให้ทั่วแล้วรับประทานคู่กัน เพียงเท่านี้ก็อร่อยและอิ่มท้องอย่างแน่นอน

ข้าวเหนียวแกงไก่กับงานเทศกาลและประเพณีต่าง ๆ
ข้าวเหนียวแกงไก่ หรืออาจเรียกว่า ข้าวเหนียวหน้าแกง เป็นเมนูที่ทำกันในงานมงคล โดยเฉพาะอย่างยิ่งงานแต่งงาน ซึ่งมักทำกันที่บ้านเจ้าสาวเพื่อเลี้ยงแขกและญาติสนิทที่มาช่วยงานในช่วงเย็นหรือ ช่วงกลางคืนก่อนถึงวันที่เข้าพิธีแต่งงาน ซึ่งคนทำส่วนใหญ่เป็นเป็นบรรดาผู้ใหญ่ที่เป็นญาติมาช่วยกันทำ เพื่อเลี้ยงแขกและญาติที่มาช่วยงาน เรียกว่าประเพณีกินเหนียว ซึ่งประเพณีนี้พบเห็นเฉพาะจังหวัดตรัง นอกจากนี้ในชนบทสมัยก่อนก็มีการทำข้าวเหนียวแกงไก่หรืออาจเป็นกุ้งเลี้ยงคนที่ได้รับการไหว้วานให้มาช่วยปลูกข้าวหรือเก็บเกี่ยวอีกด้วย

____________________________

ข้อมูลโดย ทิพย์พิกา ธรฤทธิ์